IN LỤA LÀ GÌ? TÌM HIỂU VỀ CÔNG NGHỆ VÀ QUY TRÌNH IN LỤA

Theo thống kê hiện nay có đến 70% đồng phục đều sử dụng kỹ thuật in lụa để in hình ảnh, logo, slogan lên áo. Tuy nhiên, rất nhiều người chưa nắm rõ được cụ thể cách hiểu về in lụa cũng như quy trình in ấn. Do đó mà trong bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ tổng hợp tất tần tật những thông tin cụ thể nhất về kỹ thuật in lụa này. Mời các bạn cùng tham khảo. 

IN LỤA LÀ GÌ?

Hiểu một cách đơn giản nhất thì in lụa là một kỹ thuật in ấn có sử dụng khuôn in. Khuôn này dùng để định vị hình in sau đó sẽ có thanh gạt để tán đều mực in lên bề mặt thông qua tấm lưới in. 

In lụa là kỹ thuật sử dụng khuôn và lưới in để sao chép hình ảnh xuống vật liệu

Sở dĩ có tên gọi là in lụa chính là ban đầu khi mới áp dụng kỹ thuật in này, những người thợ chuyên nghiệp họ sử tơ lụa để ngăn cách giữa mực in và vật liệu cần in. Những năm sau người ta dần thay thế bằng các chất liệu khác như vải sợi, vải bông, lưới kim loại,… Thế nhưng tên gọi in lụa vẫn giữ lại cho kỹ thuật in ấn này. 

LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA IN LỤA

In lụa được phát minh từ rất lâu đời, vào thời điểm hơn 1000 năm trước người ta đã phát hiện ra cách tạo bản sao hình ảnh lên các vật liệu thông qua việc kéo căng sợi vải trên khung gỗ. Tiếp đến tại Pháp và Đức vào những năm 1870 các nhà nghiên cứu đã phát minh ra việc sử dụng vải tơ lụa để làm lưới in. Giúp tạo bản sao lên bề mặt khác một cách nhanh chóng và đồng bộ.

In lụa có quá trình phát triển lâu đời và được hình thành ở các nước Châu Âu

Tiếp đến vào năm 1907, Samuel Simon đã sáng chế ra quá trình làm lưới  bằng các sợi tơ.

Năm 1914 John Pilsworth phát triển phương pháp in lưới nhiều màu và được ứng dụng lần đầu tiên tại San Francisco, California. Đánh dấu mốc phát triển cho đến ngày nay.

PHÂN LOẠI KỸ THUẬT IN LỤA

Trong in ấn kỹ thuật in lụa sẽ được chia thành nhiều loại khác nhau. Để mọi người dễ hình dung hơn, chúng tôi sẽ nêu chi tiết về từng tiêu chí phân loại này.

DỰA VÀO CÁCH THỨC KHUÔN IN

Đầu tiên sẽ là dựa vào khuôn in, người ta sẽ chia in lụa thành 3 loại:

IN LỤA THỦ CÔNG

In lụa thủ công sẽ được thực hiện 100% thủ công từ gạt mực cho đến sấy khô. Cách in này thường chỉ sử dụng in những đơn hàng nhỏ lẻ.

In lụa thủ công được thực hiện 100% bằng thủ công

IN LỤA BÁN TỰ ĐỘNG

In lụa bán tự động hay còn gọi là in lụa có cơ khí hóa 1 vài thao tác. Vẫn phải thực hiện thủ công nhưng căn chỉnh sẽ sử dụng thêm một số thao tác in do máy thực hiện. Giúp tăng hiệu suất làm việc và giảm bớt thời gian thực hiện.

IN LỤA TỰ ĐỘNG

Đúng như tên gọi, in lụa tự động chính là sử dụng máy móc hoàn toàn. Căn chỉnh, gạt mực, sấy khô đều do máy thực hiện, giúp gia tăng số lượng in ấn trong thời gian ngắn.

DỰA VÀO HÌNH DẠNG CỦA KHUÔN IN

Ngoài cách thức khuôn in thì người ta còn phân chia kỹ thuật in lụa theo hình dạng của khuôn in. Theo cách phân chia này thì có khuôn lưới phẳng và khuôn tròn.

KHUÔN IN LƯỚI PHẲNG

Khuôn in lưới phẳng là dạng tấm và thường được dùng để in lên các vật liệu mềm và phẳng như: Vải, giấy, cao su,…

Khuôn in lưới phẳng dùng để in lên các vật liệu mềm và phẳng

IN LỤA DÙNG KHUÔN IN LƯỚI TRÒN

Khuôn in lưới tròn thường được dùng để in lên các vật liệu có đường cong như: In lên chén bát, gốm sứ, in lên thủy tinh,…

DỰA VÀO PHƯƠNG PHÁP IN

Cuối cùng là dựa vào phương pháp in, dựa theo tiêu chí này thì in lụa cũng sẽ chia thành 3 loại:

IN LỤA TRỰC TIẾP

Đây là cách in trực tiếp lên sản vật liệu cần in, thông thường kiểu này thường áp dụng cho các vật liệu in có màu vàng hoặc màu trắng. Bởi những thành phẩm này sẽ không bị tác động bởi màu nền nên chất lượng in sắc nét hơn. 

IN LỤA PHÁ GẮN

Tiếp đến là in lụa phá gắn, kỹ thuật in này thường áp dụng cho những mặt hàng có màu nền, nếu in trực tiếp sẽ bị nhòe màu. Do đó người ta sẽ sử dụng kỹ thuật in lụa phá gắn để in được màu mong muốn lên thành phẩm mà không bị nhòe hay lem màu.

IN LỤA DỰ PHÒNG

Nếu những vật liệu in có màu nền nhưng không thể sử dụng được hình thức in phá gắn thì người ta sẽ chuyển sang hình thức in dự phòng. 

NGUYÊN LÝ CỦA IN LỤA

Nguyên lý của kỹ thuật in lụa rất đơn giản, gần giống với nguyên lý in mực dầu trên giấy nên. Trong in lụa, người ta sẽ sử dụng khuôn lụa tơ tằm hoặc khuôn lưới kim loại, sau đó quét mực lên trên. Chỉ có 1 phần mực thấm qua khuôn in để đi xuống tạo hình trên vật liệu cần in.

In lụa dùng theo nguyên lý quét mực lên lưới in để sao chép hình ảnh

NHỮNG ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA KỸ THUẬT IN LỤA

Mỗi loại in ấn đều có những ưu và nhược điểm riêng. Vậy nên khi lựa chọn sử dụng, mọi người nên nắm bắt được những ưu – nhược này để quyết định lựa chọn in lụa hay kỹ thuật in khác.

ƯU ĐIỂM

In lụa sở hữu khá nhiều ưu điểm, chính vì thế mà kỹ thuật này được áp dụng từ lâu đời đến nay vẫn còn được áp dụng rộng rãi. Vậy những ưu điểm đó gồm những gì?

• Chi phí in ấn thấp do không cần đầu tư quá nhiều máy móc hiện đại để phục vụ quá trình in ấn.
• Có thể in trên nhiều chất liệu khác nhau như: vải, giấy, nhựa, thủy tinh, gốm sứ, cao su,…. Chất lượng hình ảnh sắc nét.
• Có thể in nhiều màu sắc theo ý muốn của mình.

NHƯỢC ĐIỂM

Bên cạnh ưu điểm thì kỹ thuật in lụa cũng có nhiều những nhược điểm như sau:

• Mỗi màu in, hình in sẽ sử dụng 1 khuôn khác nhau nên rất tốn thời gian, hơn nữa nếu in số lượng ít sẽ tốn khá nhiều chi phí nếu như in nhiều màu. 
• Dễ bị đứt gãy hình in trong quá trình thực hiện hoặc sau khi in,  nếu như sử dụng mực in không tốt.
• Mực bám khá chặt lên vật liệu nên khó giặt tẩy. Do đó, khi thực hiện đòi hỏi phải cẩn thận để tránh mực bị lem ra bên ngoài.
• Mỗi lần in sẽ cần phải có bảng phim in lụa nên cần có file vector, file thiết kế. Còn những file ảnh sẽ không sử dụng được, đòi hỏi thợ phải thiết kế sang 2 loại file trên. Do đó mất khá nhiều thời gian thực thi.
• In lụa rất khó in được những hình biến sắc hay màu cham. Do đó mà hầu hết ấn phẩm của in lụa đều là màu in sơn sắc.
• In lụa thường mất nhiều thời gian, công đoạn hơn nên không thể lấy liền như in kỹ thuật số. Hơn nữa chỉ phù hợp với những đơn hàng số lượng ít, vừa phải.

IN LỤA CẦN CÓ NHỮNG YẾU TỐ NÀO?

Để có được một ấn phẩm in lụa hoàn hảo, người ta sẽ cần phải chuẩn bị đầy đủ các yếu tố, dụng cụ đầy đủ. Cụ thể như:

Những dụng cụ cần có để in lụa

VẬT LIỆU CẦN IN

Đầu tiên sẽ là những vật liệu cần in hình, in thông tin lên đó. Các vật liệu này bao gồm: vải, giấy, cao su, thủy tinh, vật liệu da, kim loại,…

KHUÔN IN

Khuôn in thường được làm bằng khung gỗ có hình vuông hoặc hình chữ nhật có tác dụng cố định lưới in. Khuôn in cũng là nơi để chứa mực in và cho mực in đi qua lưới thấm xuống về mặt vật liệu.

PHẦN LƯỚI IN

Nói là in lụa nhưng phần lưới in này lại khá đa dạng, có thể là vải lụa tơ tằm, vải bông, vải cotton hay tấm lưới bằng kim loại. Lưới in sẽ được chia thành 1 phần là phần tư in và và phần tử không in.

Lưới in lụa thường được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau

MỰC IN

Mực của in lụa rất khác với những loại mực của các kỹ thuật in ấn khác. Chúng có độ dẻo, sệt. Thông thường sẽ được sản xuất theo từng màu và để riêng từng hộp. Còn muốn tạo màu khác, thợ sẽ phải tự pha trộn khi thực hiện.

THANH GẠT

Thanh gạt sẽ phụ thuộc vào khuôn in để thiết kế kích thước, thường được làm bằng gỗ. Phía dưới thanh gạt sẽ phải có sự bằng phẳng để khi kéo trên bề mặt lưới sẽ tạo được hình in đồng đều xuống bề mặt vật liệu.

BÀN IN

Cuối cùng là bàn in, đây là dung cụ để đặt và cố định vật liệu cần in. Thông thường người ta sẽ dùng lớp keo đặc biệt để giúp cho vật liệu cần in không bị dịch chuyển, giúp quá trình in không bị xô lệch, lem màu.

QUY TRÌNH IN LỤA

Muốn tạo ra một ấn phẩm với in lụa, người ta sẽ phải trải qua 5 công đoạn, quy trình in ấn như sau:

Quy trình in lụa có khá nhiều công đoạn cần thực hiện

BƯỚC 1: CHUẨN BỊ KHUNG VÀ PHA KEO

Đầu tiên thợ sẽ chuẩn bị khung in, khung này thường được làm bằng gỗ và có hình chữ nhật. Sau đó sẽ tiếp tục pha keo PVA, keo cần có độ sệt nhất định để đạt được hiệu quả cao khi phủ lên bề mặt lưới in.

BƯỚC 2: CHỤP PHIM VÀ TẠO KHUÔN IN

Ở bước này, mọi người sẽ dùng keo đã pha trước đó tráng kín bề mặt lưới in và sau đó đem sấy khô. Tiếp đến sẽ tiến hành chụp phim lên lưới in bằng cách đặt bảng phim lên lớp keo của của khuôn và chụp dưới ánh nắng mặt trời hoặc dưới ánh đèn trắng.

Chụp phim sau 2 – 3 phút, thợ in sẽ lấy khuôn in ra xịt nước. Như vậy ở những vị trí vừa  chụp phim, lớp keo sẽ bị rửa trôi và mực in sẽ dễ dàng thấm qua đó để in lên bề mặt in. Mỗi màu người ta sẽ dùng 1 bảng phim khác nhau và thực hiện ở nhiều lượt in.

BƯỚC 3: PHA MỰC

Bước này sẽ áp dụng cho những hình in pha màu. Tại đây, thợ sẽ dùng những màu in cơ bản tiến hành pha trộn để tạo được màu mực đúng với hình cần in.

BƯỚC 4: TIẾN HÀNH IN 

Để tiến hành in ấn, người ta sẽ cố định vật liệu cần in lên bàn in bằng lớp keo đặc biệt → Đặt khuôn vào vị trí → Cho mực in lên và kéo thanh gạt để mực in thấm qua lưới in → Lặp lại ít nhất là 2 lần để mực in bám đều lên bề mặt.

BƯỚC 5: SẤY KHÔ HOẶC PHƠI THÀNH PHẨM

Cuối cùng, sau khi có được thành phẩm in trên bề mặt, thợ in sẽ tiến hành sấy khô hoặc phơi thành phẩm đó. Phơi hoặc sấy từ 12 – 48 tiếng để hình in được khô và bám chặt vào bề mặt vật liệu. Sau đó mới chuyển sang công đoạn khác.